„ქართველებს თქვენი ჯულიეტა მაზინა გყავთ“ – მითხრა შვედმა თეატრმცოდნემ, კატერინა ბერგილმა რამოდენიმე წლის წინ, მას მერე რაც თეატრალური სარდაფის სცენაზე ნანუკა ხუსკივაძე ნახა მონოსპექტაკლში „ადამიანის ხმა“.
შემდეგ, როცა ეს თემა ნანუკასთან განვავრცე, დავამატე, რომ ის უფელინო მაზინა იყო – არ ჰყავდა რეჟისორი ქმარი.
„კაია, ესე იგი, წინ არის „ფელინი“ – იხუმრა ნანუკამ.
სერიოზულად კი: „არც ერთ რეჟისორს არ გავყვები ცოლად, არ გავყვები და იმიტომ. ერთმანეთისთვის ვერ მოვიცლით“.
– არც პედრო ალმადოვარს არ გაჰყვები? კარგად დაფიქრდი, ბევრი, ბევრი როლი…
– სიყვარულის ამბავში არ გავყვები, თუ კინოში გადაღების შანსზეა ლაპარაკი, გავყვებოდი ალმადოვარს, ძალიან, ძალიან კარგი იქნებოდა. ალბათ, ბევრ ფილმში გადამიღებდა. ჯანდაბას! მაგრამ, თუ სიყვარულისთვის გემეტები, რეჟისორებს მოვეშვათ.
თავად ორჯერ გაიმეტა თავი – სიყვარულისთვის. პირველად თანაკლასელი შეუყვარდა და ერთ დღესაც, ბაკურიანში გაიპარნენ. დაქორწინდნენ. დაიბადა აკა, რომელიც ახლა უკვე 27 წლისაა. ნანუკა ქმარს გაშორდა, შემდეგ იყო მეორე ქორწინება და შემდეგ კვლავ განქორწინება…
აკა იმ დროს გაუჩნდა, როცა თვითონ იწყებდა ცხოვრების აღქმას, ერთად გაიზარდნენ… და ხანდახან თავად ნანუკას თავის ვაჟი, თავის კლასელიც კი ჰგონია, აი, სხვებს კი…
ნანუკა ხუსკივაძე: „აკა სადღაც 9-10 წლის იყო, პატარა, ოღონდ მამრი იყო დაბადებიდან, ბოკვერული ბავშვი იყო, უცებ გამომხედა და მითხრა, დე, ძაან პატარა ხარო. გამეცინა. მივხვდი, რაც იგულისხმა, მისი კლასელების მშობლები არ იყვნენ ასე „პატარები“. იცი, რამდენი გაოგნებული სახე მახსოვს? სახტად რჩებიან ხოლმე აკას გვერდით რომ მხედავენ. ვიღაც ვიღაცებს ისიც კი ეგონათ, რომ მე პატარა ბიჭებს „დავერიე“. ბევრის თვალებში ამომიკითხავს, რომ აკას ჩემს პარტნიორად თვლიდნენ. ზოგჯერ თვითონაც ძალიან უხერხულად გრძნობს ხოლმე თავს. მანქანა რომ გაფუჭებული ჰყავდა და მე მიმყავდა უნივერსიტეტში, 2 კილომეტრით აქეთ მაჩერებინებდა, აღარ უნდოდა ზედმეტი კითხვების მოსმენა, ვინ მოგიყვანა? ის გოგო ვინ იყო? რაღაც მომენტში ძალიან ბედნიერი და ამაყია ჩემი ბიჭი რომაა, ამას არ მეუბნება, მაგრამ ვგრძნობ. რთული და ამაყი ტიპია“.
ნანუკა ახლა უკვე ბებიაა – აკას უკვე თავად ჰყავს იკო. ნანუკას ფრანგი ბებია კი – ვარვარა მუსხელიშვილი-ზაგიუ ბავშვობასთან ერთად წარსულს ჩაბარდა. ნანუკას გუვერნანტკების აღზრდილი ფრანგი ბებია ზრდიდა – ბელა მირიანაშვილის დედა. ნანუკას ყველა დეტალი ახსოვს – ბებიის მკაცრი დისციპლინა, პუშკინის კითხვა და ბებიის გაშლილი ფრანგული პასეანსები, მაგრამ არ ახსოვს ტკივილი და არც არასოდეს აღიქვამდა ტრაგედიად – მშობლების გაყრას. ნანუკას მამა – იუზა ხუსკივაძე და ბელა მირიანაშვილი ერთმანეთს დაშორდნენ, მაგრამ ნანუკას მამას აღარ შეურთავს ცოლი, ბელა დარჩა მისთვის ერთადერთ ქალბატონად. ისევე, როგორც – კახი კავსაძისთვის. ნანუკას ყოველთვის კარგი ურთიერთობა ჰქონდა ორივე მამასთან – იუზასთანაც და კახისთანაც. მას ჰყავდა გადასარევი დედა და ჰყავს, როგორც თავად ამბობს, ორი გადასარევი მამა.თავისი მეხსიერებით ის კახისა და ბელას ოჯახში დაიბადა…ნანუკას ყოველთვის ორი მამა ჰყავდა, მისი ძმისთვის – ირაკლისთვის კი ერთი მამა არსებობდა – კახი და კარგა ხანს ეჭვიც არ ეპარებოდა, რომ ნანუკას მამაც კახი იყო და ვერაფრით გაეგო, რატომ დაათრევდა მისი დაიკო ჩანთით ვიღაც ხუსკივაძის რვეულებს…
ნანუკას კარგად ახსოვს ყოველი კადრი ბავშვობიდან და არ ახსოვს „მშვენიერი ბელა მირიანაშვილი“. დედა სცენაზე თითქმის არ უნახავს, თუ არ ჩავთვლით ორ სპექტაკლს, სადაც უკვე ავადმყოფი ბელა მირიანაშვილი გამოდიოდა სცენაზე და როგორღაც ახერხებდა მოძრაობას (სტურუას „რაიკომის მდივანი“, თემურ ჩხეიძის „ბერნარდა ალბას სახლი“). მაშინაც კი, ვერ უყურებდა დედის თამაშს. არ შეეძლო…დედას ვერც ეკრანზე უყურებს
„მე ვერ ვუყურებ დედაჩემს ფილმებში, ვერც კახი უყურებს. ბავშვობაშიც არ მიყვარდა ყურება, ალბათ, ვეჭვიანობდი, ვჯღაოდი. ჩემი ძმა გიჟდება, როგორც კი თვალს მოჰკრავს, ჯდება და უყურებს, მე გულგრილად შემიძლია გადავრთო სხვა არხზე. რაღაც ხდება, არ ვიცი, რა, ოღონდ არ იფიქროთ, რომ მიმძიმს და ამიტომ. ჩემს ბიჭსაც არ უყვარს ბელას ფილმების ყურება, 6 წლის იყო დედაჩემი რომ გარდაიცვალა, გიჟდებოდნენ ერთმანეთზე, მათი დუეტი იყო… არ ვიცი, ჭირისუფლებში დადგა პანაშვიდებზე. მას შემდეგ არ უყურებს, არ უნდა. არ ვლაპარაკობ ხოლმე ამ თემაზე, არ ვიცი, მაგრამ უცნაურია აშკარად. რაზე მეშლება იცით ყველაზე მეტად ნერვები? – ცქრიალა გოგოს რაღაც იმიჯი რომ მოჰყვება დღემდე. მე ზუსტად ვიცი, რომ არ იყო ცქრიალა გოგო, საშინლად ბრძენი ქალი იყო, გენერალი, ისეთი სტრატეგი იყო, რომ გაგეშვა ნაპოლეონს მოუგებდა ბრძოლას, ეს ხალხში დარჩა, ხალხში ხომ ის ეკრანული გმირები რჩება, გასაგებია, ის თამაშობდა… არც იმდენად ლამაზი იყო, ამაზეც მეშლება ნერვები, შიგნით ჰქონდა რაღაც… ღმერთო ჩემო, ლია ელიავა დადიოდა ამ ქალაქში…“
არტისტობაზე არასოდეს უოცნებია. გენეტიკამაც თავისი გაიტანა, ლამის ყველაფერი მექანიკურად მოხდა – დაამთავრა სკოლა. შეაგროვა საბუთები. შეიტანა თეატრალურში… არც ტურები გაუვლია კარგად და ლამის გულიც წაუვიდა, თვალთაც დაუბნელდა, შეუძახეს კიდეც, ნუ ყანყალებო… თამაშიდან გასვლაც კი გაიფიქრა, მაგრამ კარგმა ატესტატმა უშველა. ბედისწერაც მის მხარეს იყო. გაუმართლა პედაგოგში – გიზო ჟორდანია, გაუმართლა ჯგუფელებში – მერაბ ნინიძე, ლევან წულაძე, ნინო თარხან-მოურავი, გოჩა კაპანაძე… იყო სახელგავარდნილი სტუდენტური სპექტაკლები, სასწავლო თეატრი, შემდეგ რუსთაველის თეატრის მცირე სცენის ხელმეორე რენესანსი, შემდეგ კვლავ რუსთაველის თეატრის დიდი სცენა და არაერთი მხატვრული სახე და არაერთი მაყურებელი – არაერთხელ, საგანგებოდ მის სანახავად მისული რუსთაველის თეატრში…
„გიზომ ოფელია მათამაშა. ოფელია, სტერეოტიპული ხედვით, ჰაეროვანი არსებაა, არადა, ჩემი აზრით, ოფელია არის პოლონიუსი კაბაში, რომელმაც აიღო და მონაწილეობა მიიღო მაგარ შეთქმულებაში იმ კაცის წინააღმდეგ, რომელზეც ჭკუას კარგავდა. პატარა ვიყავი, შემეშინდა. გიზოს ვუთხარი, მე როგორ უნდა ვითამაშო-მეთქი ოფელია. მაშინ მითხრა – ოფელია ნანუკაა, რომელსაც ოფელიას სიტყვების სჯერა. ეს დღემდე ჩამრჩა. ხშირად მეკითხებიან ხოლმე – არ გიჭირთ უარყოფითი როლების თამაში? არ მიჭირს, იმიტომ, რომ ძალიან ბევრი უარყოფითი თვისება მაქვს, რომელსაც, უბრალოდ, ამოქექვა უნდა. საოცრად უცნაური ადამიანები არიან არტისტები, რაც უნდა ამტკიცონ, რომ ჩვეულებრივი ადამიანები ვართო, მაინც არაორდინარული ხალხია. ბერიკას მონაცემების გამო არ ხდებიან არტისტები, რაღაცა მის კონსტიტუციაში უნდა ედოს სურვილი – თავისი კაიფი სხვას გაუზიაროს. რომ საქვეყნოდ გამოიტანოს თავისი განცდები, უნდა რომ საქვეყნოდ უყვარდეს, საქვეყნოდ სძულდეს. უბრალოდ, არ შეუძლია ეს რომ არ გააკეთოს და აუცილებელი პირობაა ეს ვიღაცისთვის გააკეთოს. გიზოს აქვს ნათქვამი, არსებობს მამრობითი, მდედრობითი, საშუალო სქესი და არტისტები. მაგარი რაღაცაა, ფანტასტიკური ფორმულირებაა, არათუ ქართველები, პლანეტის არტისტები ვგავართ ერთმანეთს, ერთი რაღაცაა ყველაში ჩადებული. არანაირად არც ამ ამბის სიკეთეზე ვამბობ რაიმეს, არც ავზე. ყველა ადამიანშია ავი და კარგი, მხოლოდ ამოქექვა უნდა, უნდა ამოიღო და დადო, დადების დროს ასი იმდენი უკან რჩება, რომელიც უნდა მალო, რაც იმ დროს, ან საერთოდაც არ გჭირდება. გაუმარჯოს არტისტებს, ყველას ჰქონდეს იმისი შანსი, რომ, რაც მასში ბუყბუყებს, დადოს, შემოგვთავაზოს, სხვანაირად ვერ მოინელებს. ხანდახან რომელიმე მსახიობზე ამბობენ, დაბოღმილიაო, ყელამდე აქვს ის განცდები და იმიტომ…
სამწუხაროდ თუ საბედნიეროდ, მე ჩემ თავსაც კარგად ვიცნობ და ჩემს კოლეგებსაც. მე ხასიათით არა ვარ მსახიობი. ჩემ ხასიათს ბევრჯერ ძალიან დიდი სიკეთე მოუტანია ჩემთვის.
სკანდალი, ინტრიგა, ეს სიტყვები საერთოდ ამოშლილი მაქვს ლექსიკონიდან, ზოდიაქოთი თხის რქა ვარ, თან აშკარად გამოხატული, საშინლად ვგავარ დედაჩემს ხასიათით. ყველაფერში ასეა, რაც მიყვარს იმას ვაკეთებ. მასზეც ვარ კონცენტრირებული, არ ვიხარჯები და არ ვიფანტები, ნაკლებად მაინტერესებს ირგვლივ რა ხდება, თან კი არ ვიტანჯები და თავს კი არ ვებრძვი, არა, ეს ჩემი ხასიათია, კარგი თვისებაა. მომწონს, მაგრამ მთლად კარგიც არაა, თუნდაც ჩემი ოჯახის წევრებისთვის, როცა მე კონცენტრირებული ვარ როლზე, ვერ ვიტყვი, რომ არ მცალია მათთვის. კი, ყველაფერს ვაკეთებ, მაგრამ ხომ ხვდები, მთელი გული და ტვინი სად მაქვს?“
თბილისზე და თბილისელ მაყურებელზე: „სხვანაირი ქალაქია – ძალიან ცუდი ქალაქია და ძალიან კარგი ქალაქია – თბილისი. ვერასოდეს გავცვალე ეს „სალი კლდეები“, თუმცა, არც მიცდია. ყველგან ვამბობ ამას, უცხოეთშიც, აქაც, თბილისში რომ მაყურებელია, ტყუილია, არსად არ არის. აქ რომ აქვს მაყურებელს შეფასების უნარი, არსად არ აქვს ასეთი. უნდა დამეთანხმოთ, თუ არ დამეთანხმებით, დავიჟინებ, რომ დამეთანხმოთ – სცენაზე ვდგავარ და იქიდან ვუყურებ. თბილისში გიყურუბენ და მაგრად იციან თეატრი. თბილისური პონტია მოწონება-არმოწონებაც, ისიც თბილისია, რომ დაიბოღმება და იტყვის „არ მევასება“. გეუბნებით, ფანტასტიკური მაყურებელია, ვერაფერს გამოაპარებ – ერთ მისხალს, ერთ წამს.
არ კაიფობთ, პრემიერის შემდეგ რომ დაილეწება ტაშით ყველაფერი და უცებ რომ მოიხედავ და დარბაზში აღარავინ არის?! გლიჯავენ… ძალას კი არავინ ატანს, გულით გიკრავენ ტაშს, ყვირიან და ისე გარბიან, რომ გადიხარ სცენიდან ბოლოს, ერთი-ორი კაცი თუღა გიყურებს. შანსი არ არის, გიჟი ხომ არა ხარ…“
რამდენიმე წლის წინ ნანუკა ამაყი იყო, რომ ვანესა რედგრეივმა ვერ გააოცა თბილისელი მაყურებელი: „რედგრეივმა გადაწყვიტა, გაეოცებინა თბილისი, მაგრამ ვერ გააოცა. თეატრი გადაიჭედა ულამაზესი მანდილოსნებით, ვენაცვალე, ვგიჟდები, პრემიერაზე მოდიან ისეთი დახატულები, არსად არიან ისეთი ლამაზები, როგორიც აქ მოდიან. მოვიდნენ კაცები, ქალები, ლამაზები, ჩაცმულები, კოცნა-კოცნით, დასხდნენ. მერე – ერთი წუთით, უკაცრავად, და… ნელ-ნელა დაცარიელდა დარბაზი. ვანესამ ვერავინ გააოცა, ამ ქვეყანაში არ უკვირთ, აქ იციან, აქ ნანახი აქვთ დიდი სპექტაკლები, დიდი მომღერლებისთვის მოუსმენიათ. ვანესამ დაიჭირა გიტარა, ვერ გავიგე, რა იყო ეს? დინ რიდი ხარ, ვინა ხარ, რა უნდოდა, ვერ გავიგე, მართლა ვერ გავიგე – ბოლშევიკი იყო, საით მიდიოდა. ქალი დინ რიდია-მეთქი, ვღადაობდი. ამ დაპრანჭულმა საზოგადოებამ ძალიან კარგად იცის თეატრი, მისვლაში იყო კომპლექსი – ვანესაზე უნდა მისულიყო, გადაეყარა ფული, ჩაეცვა და მისულიყო. ესეც თბილისია, ვენაცვალე“.
ძალიან უყვარს სიტყვა „დაგლიჯა“, არ უყვარს მთელი რიგი სიტყვები – ტელევიზორმა შეაძულა. ხშირი ხმარებით ცვდება ჯერ სიტყვა და შემდეგ თავად ის მოვლენა, რასაც ეს სიტყვა გამოხატავს.
„აღარ შემიძლია, სამშობლომ როგორ დამღალა არ იცი. რატომ დამღალა? ზარმაცობს. უფრო სწორად, სამშობლომ კი არ დამღალა, სამშობლო გენიალური გვაქვს, ერმა და იმისმა სიზარმაცემ დამღალა“.
აქვს განუმეორებელი იუმორი, თვითირონია და „თვითღადავი“, რომელიც არ ღალატობს მაშინაც კი, როცა მძიმე დღეშია – ასე მაგალითად, ნახავ ხელმოტეხილს, შეწუხებულს, აქეთ დაგამშვიდებს, დიდოსტატი ვარ და მარჯვენა მომტეხესო. თვითონ კი ღადაობს, მაგრამ ის მართლაც სცენის დიდოსტატია…
„მირჩევნია მითხრან, რომ იუმორი გაქვს, ვიდრე მითხრან, რომ ლამაზი ხარ. ანეკდოტებს ვერ ვყვები – ვერ ვიმახსოვრებ. ანეკდოტებს კი არა, ამბებს და ჭორებს ვერ ვიმახსოვრებ. რომ დავსხდებით და ვიქოთქოთებთ, სახლამდე ვერაფერი მიმაქვს… კარგი დიასახლისი ვარ. აღარც კი მახსოვს, როდის ვისწავლე მრავალფეროვანი კერძების მომზადება. ყველაფრის კეთება ვიცი, თუმცა არის რაღაცები, რისი კეთებაც არ მიყვარს. აი, ხინკალს ვერ ვახვევ რეზო, და… „სკოლკო ნადა“? 33? 33-ის ვერ ვაკეთებ და სიმართლე გითხრა, არც გავაკეთებ, იმიტომ, რომ არ მიმაჩნია ხელოვნებად, არადა, ძალიან მიყვარს… არ ვიცი და იმიტომ არ მიყვარს ცომთან ურთიერთობა. ამიტომ ტორტებს და ნამცხვრებს არ ვაცხობ. რა გითხრა კიდე, დაუთოებისა და სარეცხის ამბავი?..
იცი, როგორი ნებისყოფა მაქვს? მე ვარ რკინის ადამიანი. (ღმერთო ცუდად არ მისმინო). სიგარეტი მიყვარდა ძალიან, მაგრამ გადავაგდე, ჩემი საყვარელი რამ გადავაგდე. სულიერიც კი იყო ხანდახან, არასოდეს ხელს არ მიშლიდა, სამსაათიანი სპექტაკლი მითამაშია, კულისებში რეპლიკებს შორის ვარტყამდი ნაფაზებს და დღეში 2 კოლოფზე მეტს ვეწეოდი. „ადამიანის ხმაზე“ რომ ვმუშაობდი, რაღაც მომენტში მივხვდი, რომ სიგარეტი ხელს მიშლიდა, და იმ წუთში გავწირე, ჩავაქრე ბოლო ღერი და აღარ მომიწევია. ერთი თვე ძალიან გამიჭირდა, მაგრამ ვიცოდი, რომ გავწირე და აღარ მომიწევია. ხუთი წელი არ ვეწეოდი, მერე სიგარის მოწევა დავიწყე, სადღაც ერთი წელი ვეწეოდი გასახვევ თამბაქოსაც და მივხვდი, რომ ჩამითრია. ვთქვი, ესეც უნდა დამთავრდეს! გამეღვიძა შუაღამისას, გამოვბოდიალდი საძინებლიდან, თვალდახუჭული მივედი, ჩანთიდან ამოვიღე უძვირფასესი თამბაქო, სამსუნის, ნაგავში ჩავაგდე, დავწექი და დავიძინე.
არ ვსვამ ყავას. არ მიყვარს და არ ვსვამ. ყავის სმა ჩემთვის დროის ფლანგვასთან ასოცირდება. დროს არ ვხარჯავ ასეთ რამეებზე. ისედაც ლიმონიანი ჩაი მირჩევნია.
– ჩვენს პრეზიდენტს მგვანებიხარ.
– ჰო „როსტით“…
რეზო შატაკიშვილის ბლოგი 